Mượn
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Từ mượn là gì?
Mượn (còn được gọi là từ) vay) là từ của ngôn ngữ khác mà tiếng Việt không có từ thích hợp để biểu thị nên được nhập vào tiếng Việt và sử dụng theo quy tắc tiếng Việt. Đây là một trong những cách làm giàu của người Việt. Việc vay mượn như vậy là một biện pháp tích cực làm cho vốn từ trong tiếng Việt thêm đầy đủ và phong phú hơn.
Từ Hán Việt, bộ phận từ vay mượn tiếng Hán, là bộ phận quan trọng nhất trong từ vay mượn tiếng Việt. Ngoài ra, tiếng Việt còn vay mượn một số từ tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Nga, v.v.
2. Cách viết từ mượn
– Đối với từ Hán Việt: viết như từ thuần Việt.
– Những từ mượn của tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Nga,… gồm hai từ trở lên đã được Việt hóa hoàn toàn thì viết như từ thuần Việt. Ví dụ: các cuộc mít tinh, xà phòng, Xô viết, v.v. Đối với những từ mượn của tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Nga có hai từ trở lên chưa được Việt hóa hoàn toàn, khi viết nên dùng dấu gạch nối để phân biệt với các tiếng lihau. Ví dụ: truyền thanh, mạng…
II – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Để nhận biết từ mượn chưa được Việt hóa hoàn toàn, bạn có thể chú ý đến một số đặc điểm sau của từ mượn:
– Nếu là từ mượn của tiếng Hán thì các tiếng trong từ ghép đó không thể dùng độc lập để đặt câu.
– Nếu là từ mượn của tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Nga… thì giữa các từ phải có dấu gạch nối.
– Dựa vào đặc điểm này, học sinh có thể tìm từ mượn trong các câu đã cho ở bài tập.
– Câu a: vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, đính hôn: Đây là những từ mượn từ tiếng Hán.
– Tức giận b: đầy tớ: Đây là một từ mượn từ tiếng Hán.
– Câu c:
+ Nhạc Pop, Micheal Jackson, Internet: Đây là những từ mượn từ tiếng Anh.
+ quyết định, trang chủ, lãnh thổ: Đây là những từ mượn từ tiếng Hán.
2. Bạn có thể sử dụng các gợi ý dưới đây để xác định nghĩa của từng yếu tố tạo nên các từ trên:
– Lập bảng so sánh để tìm nghĩa của các yếu tố chung trong từ.
Sau đó tìm hiểu ý nghĩa của từng yếu tố riêng biệt:
|
khán giả |
giả mạo |
||
|
thính giác |
giả mạo |
||
|
chất độc |
giả mạo |
||
|
nhìn thấy |
Nghe |
đọc |
Mọi người |
|
yếu đuối |
điểm |
|
|
yếu đuối |
cái lược |
|
|
quan trọng |
điểm |
bắt hết |
3. Kiểm tra một số từ mượn:
– Đơn vị đo chỉ: mét, ki lô mét, hecta, kilôgam,…
– Chỉ tên các bộ phận của xe đạp: bàn đạp, tay lái, máng xối…
4. Từ điện thoại, cái quạt, thằng ngu là những từ mượn. Trong số những từ này, có những từ đã được Việt hóa rất cao, ví dụ như từ điện thoại. Vì vậy, việc lựa chọn từ nào để sử dụng phụ thuộc vào tình huống nói (viết).
Theo truyền thống, khi viết chúng ta nên dùng từ thuần Việt. Trong khi nói có thể dùng từ mượn.
Mai Thư
