Thứ tự kể trong tự sự
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Về trình tự kể chuyện có hai cách cơ bản:
– Thứ nhất, sự việc có thể được kể nối tiếp nhau theo trình tự thời gian, việc gì xảy ra trước, việc gì xảy ra sau, cho đến hết câu chuyện (kể “tiếp”).
– Thứ hai, có thể kể lại sự việc vừa xảy ra, sau đó để nhân vật nhớ lại và tiếp tục kể lại sự việc đã xảy ra trước đó (kể “ngược”).
II – HƯỚNG DẪN TÌM BÀI
Đầu tiên. Sau khi tóm tắt các sự việc chính trong truyện lão đánh cá và con cá vàng, Ta thấy câu chuyện được kể theo trình tự thời gian (kể “thuận”). Hiệu quả nghệ thuật mà cách kể này mang lại là: Lòng tham của vợ lão đánh cá có trật tự tăng dần – mang ý nghĩa phê phán rất rõ ràng. Để cho thấy sự gia tăng của lòng tham đó, chỉ có thể kể theo trình tự thời gian. Đây cũng là đặc điểm chung của trình tự kể chuyện dân gian.
2. Truyện Ngỗng bị chó cắn được kể theo trình tự ngược lại (kể lại sự việc vừa xảy ra, trên cơ sở đó nhớ lại chuyện đã qua; hay nói cách khác là bắt đầu từ hậu quả xấu (bị chó cắn nhưng không có ai chạy đến). cứu) rồi) Lại lên kể lý do (vì Ngô hay lừa người).
Kể theo thứ tự này có tác dụng nhấn mạnh và gây ấn tượng cho người đọc về một bài học đường đời, đó là: nói dối tự làm hại bản thân
III – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Đọc truyện và trả lời câu hỏi (SGK, trang 98, 99)
– Các em đọc kĩ truyện, chú ý các sự việc được kể theo trình tự thời gian (trình tự thuận) hay không theo trình tự thời gian (trình tự ngược), (kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi”)
– Muốn biết truyện được kể theo ngôi thứ mấy, em đọc lại và nói: Người kể tự xưng là TÔI, vì vậy đại từ TÔI hạng mấy? (Ngôi thứ nhất)
– Yếu tố hồi tưởng (cái) hồi tưởng, nhớ lại Nhân vật “tôi” có tác dụng gì đối với trật tự trần thuật? (Yếu tố làm căn cứ kể lại, theo thứ tự ngược lại.)
2. Tìm hiểu đề và lập dàn ý cho đề: “Kể chuyện lần đầu em đi xa lâu ngày”.
SGK đã gợi ý tìm hiểu đề, tìm ý, sắp xếp ý và phác thảo trình tự kể chuyện. Dựa trên gợi ý này, tôi suy nghĩ, nhớ lại và tái hiện chuyến đi chơi đầu tiên của mình. Trên cơ sở đó tôi lập đề cương (kế hoạch lời mở đầu Làm sao, kể chuyện như thế nào (điều gì đến trước, điều gì xảy ra sau) và kết thúc Làm sao). Dàn ý mà các em lập cần cụ thể, chi tiết hơn, giàu ý hơn so với dàn bài gợi ý trong SGK.
Mai Thư
