Thêm trạng ngữ vào câu
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
1. Trạng từ
Trạng ngữ là bộ phận phụ của câu, bổ sung ý nghĩa cho bộ phận chính về địa điểm, thời gian, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, điều kiện, v.v.
Về cấu tạo, một câu gồm hai thành phần chính là chủ ngữ và vị ngữ. Tuy nhiên, không phải lúc nào câu cũng chỉ có hai thành phần chính mà câu còn có các thành phần phụ. Thành phần phụ trợ quan trọng nhất của câu là trạng ngữ.
2. Mở rộng câu bằng cách thêm trạng ngữ
Câu chỉ có thể có chủ ngữ và vị ngữ.
Ví dụ: gió mạnh.
– Khi thêm trạng ngữ vào hai thành phần chính đó, ta coi đó là phần mở rộng câu. Có thể mở rộng câu bằng cách thêm trạng ngữ, nhưng cũng có thể thêm nhiều trạng ngữ hơn. Ví dụ:
Sáng nay,gió mạnh.
(thêm 1 trạng từ: sáng nay)
Sáng nay, tại khu vực này, gió mạnh.
(thêm 2 trạng từ: sáng nay, tại khu vực này)
Trạng ngữ có thể đứng đầu câu, giữa câu hoặc cuối câu. Giữa trạng ngữ và bộ phận chính của câu thường được ngăn cách bằng dấu phẩy khi viết (bằng cách ngắt giọng khi nói). Ví dụ:
– Sáng nay,gió mạnh.
– gió, sáng nay.
– Gió,sáng nay,thổi mạnh.
3. Phân loại trạng ngữ
Căn cứ vào nội dung mà trạng ngữ biểu thị, ta có thể chia trạng ngữ thành một số loại chính như sau:
– Trạng ngữ chỉ nơi chốn (trả lời câu hỏi: Ở đâu?)
– Trạng ngữ chỉ thời gian (trả lời câu hỏi: khi nào?)
– Trạng từ chỉ nguyên nhân (trả lời câu hỏi: tại sao?)
– Trạng ngữ chỉ mục đích (trả lời câu hỏi: để làm gì?)
– Trạng ngữ chỉ phương tiện (trả lời câu hỏi: bằng gì?)
– Trạng từ chỉ cách thức (trả lời câu hỏi: như thế nào?)
– Trạng từ điều kiện (trả lời câu hỏi: với điều kiện nào?)
II – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Bài tập này yêu cầu học sinh làm rõ các nội dung sau:
– Xác định cụm từ mùa xuân Trong câu nào là trạng ngữ.
– Trong các câu còn lại, cụm từ mùa xuân Nó đóng vai trò gì?
Để làm bài tập này, bạn cần hiểu:
– Trạng ngữ của câu là gì?
Trong câu, trạng ngữ thường đứng ở đâu?
– Trạng ngữ và thành phần chính của câu có gì khác nhau?
Dựa vào kết quả trả lời các câu hỏi trên, học sinh xác định được:
một) mùa xuân: nằm trong thành phần chủ ngữ.
b) mùa xuân: trạng từ.
c) mùa xuân: trợ ngữ.
d) mùa xuân: câu đặc biệt.
2. Dựa vào gợi ý ở bài tập trên, học sinh tìm trạng ngữ trong các câu của hai đoạn trích như sau:
a) – khi đi qua cánh đồng xanh
– trong vỏ màu xanh lá cây đó
– Dưới ánh sáng mặt trời
b) – với khả năng thích nghi với hoàn cảnh lịch sử như chúng tôi vừa trình bày ở trên
3. a) Phân loại trạng ngữ có trong bài tập 2:
– trong khi đi bộ qua những cánh đồng xanh: trạng ngữ chỉ thời gian (khi nào?).
– trong vỏ màu xanh lá cây đó : trạng từ chỉ nơi chốn (where?).
– Dưới ánh sáng mặt trời: trạng từ chỉ nơi chốn (where?).
– với khả năng thích nghi với hoàn cảnh lịch sử như chúng tôi vừa trình bày ở trên: trạng từ điều kiện (với điều kiện gì?).
b) Một số loại trạng ngữ khác:
– Trạng ngữ chỉ nguyên nhân.
Ví dụ: Tôi không thể đi học vì tôi bị ốm.
– Trạng ngữ chỉ phương tiện.
Ví dụ: Chúng tôi đến lớp bằng xe đạp.
– Trạng ngữ chỉ mục đích.
Ví dụ: Tôi bước lên sân khấu để nhận phần thưởng.
Mai Thư
