Công việc và nhân vật trong kịch bản
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Các sự việc trong văn tự sự được trình bày cụ thể về thời gian, địa điểm, nhân vật, có nguyên nhân – diễn biến – kết quả và được sắp xếp theo một trình tự nhằm thể hiện dụng ý của người kể.
2. Nhân vật trong văn bản tự sự là người thực hiện sự việc, là người được thể hiện và nói đến trong văn bản. Nhân vật được thể hiện qua các mặt: tên, lai lịch, tính cách, hình dáng, công việc, v.v.
II – HƯỚNG DẪN TÌM BÀI
Đầu tiên. Sự kiện trong tự truyện
Một) Trong các sự kiện trong câu chuyện Sơn Tinh, Thủy Tinh:
(1) Vua Hùng kén rể.
(2) Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn.
(3) Vua Hùng đặt ra điều kiện chọn rể.
(4) Sơn Tinh đến trước, lấy được vợ.
(5) Thủy Tinh đến sau, nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.
(6) Hai bên đánh nhau hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút lui.
(7) Hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua.
– sự kiện bắt đầu: (1)
– sự kiện phát triển: (3)
– sự kiện cao trào: (4 – 5)
– sự kiện kết thúc (7).
b) Sáu yếu tố trong văn bản tự sự:
– ai gây ra sự việc: Sơn Tinh, Thủy Tinh;
– nơi xảy ra sự việc: thời Hùng Vương thứ mười tám;
– sự việc xảy ra khi nào: khi vua Hùng kén rể;
– nguyên nhân: hai chàng trai đến cầu hôn, nhưng vua chỉ có một cô con gái;
– diễn biến: Sơn Tinh lấy vợ trước; Thủy Tinh đến sau nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh;
– Kết quả: Năm nào Thủy Tinh cũng dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua.
Không thể loại bỏ yếu tố thời gian, địa điểm vì truyện nhằm giải thích hiện tượng lũ lụt và ước mơ vượt qua thiên tai của nhân dân có quan hệ mật thiết với hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh.
Cần phải giới thiệu người tài Sơn Tinh, vì đó là lý do Sơn Tinh được vua chọn làm con rể.
Không thể bỏ qua việc Vua Hùng có điều kiện chọn rể, bởi điều kiện đó phù hợp với sự ngầm chọn của nhà vua.
Thủy Tinh tức giận là có lý, trước hết là vì sau này không cưới được Mị Nương; Thứ hai: sính lễ mà vua quy định chỉ có ở dưới đất, Thủy không có được.
c) Sự việc thể hiện sự đồng cảm của người kể đối với Sơn Tinh và Vua Hùng là:
– Người ta kể Sơn Tinh về “tài lạ” trước, rồi đến Thủy Tinh “tài không kém”. Lễ vật Sơn Tinh mang đến đúng, đủ và sớm hơn Thủy Tinh.
– Bản thân vua Hùng không đề ra cách chọn rể mà bàn bạc với Lạc hầu.
Việc Shh Tinh đánh thắng Thủy Tinh (hai lần: thắng vợ, thắng lũ) có ý nghĩa khẳng định ước mơ vượt qua thiên tai của nhân dân Việt Nam.
Không thể để Mercury thắng, vì tất cả mọi người sẽ chết vì lũ lụt.
Không thể loại bỏ thực tế “Mỗi năm sao Thủy lại mọc…” bởi đó chính là thực tế giải thích cho sự xuất hiện của lũ lụt.
2. Nhân vật trong tự truyện
Một) trong câu chuyện Sơn Tịnh, Thị trấn:
– Sơn Tinh, Thủy Tinh là nhân vật chính, có vai trò quan trọng nhất.
– Sơn Tinh, Thủy Tinh được nhắc đến nhiều nhất.
– Vua, Mị Nương, Lạc Hầu là những nhân vật phụ nhưng lại rất cần thiết, không thể bỏ được.
b) Các nhân vật trong truyện được kể:
Nhân vật |
Tên |
Lý lịch |
Tài năng |
Chân dung |
Công việc |
vua Hùng |
vua Hùng |
thứ mười tám. |
cái kén |
||
Sơn tinh |
Sơn tinh |
núi Tản Viên |
vẫy tay… lênh đênh trên biển, lên núi giao lưu, đưa dâu về trước |
cầu hôn, dời núi xây thành, ngăn lũ |
|
Thủy Tinh |
Thủy tinh |
trên biển |
gọi gió, gọi mưa |
cầu hôn, dâng nước cuồn cuộn |
|
Mị Nương |
Mị Nương |
Con gái Hùng Vương thứ mười tám |
người đẹp như hoa, tính tình dịu dàng |
||
Lạc hầu tước |
Lạc hầu tước |
cuộc thảo luận |
Ill – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Thực tế là các nhân vật trong câu chuyện Sơn Tinh, Thủy Tinh đã làm: xem cột cuối cùng, bảng trên.
Một) Vai trò, ý nghĩa của các nhân vật: xem mục II. 2. trên và thêm: nhân vật Sơn Tinh, nhân vật Thủy Tinh và những việc làm của họ đã giải thích hiện tượng lũ lụt và ước mơ khắc phục thiên tai từ xa xưa.
b) Các sự việc ở mục I. 1. (SGK, trang 37) có thể dùng để kể.
c) Tên truyện là Sơn Tinh, Thủy Tinh là cách đặt tên văn bản theo tên nhân vật chính của truyện dân gian, ví dụ: Tấm Cám, Thạch Sanh, Sọ dừa,…
– Nếu đổi tên truyện thành Vua Hùng kén rể ở rể hoặc Bài ca chiến thắng của Sơn Tinh không bao quát được toàn bộ nội dung, ý nghĩa của câu chuyện.
– Nếu đổi thành Chuyện Vua Hùng, Mị Nương, Sơn Tinh, Thủy Tinh dài quá, không xác định được nhân vật chính, nhân vật phụ.
2. Với tiêu đề: Một khi không vâng lời, có thể tưởng tượng một câu chuyện sẽ kể các sự kiện theo thứ tự.
– bởi ai?
– nó đã xảy ra ở đâu?
– Chuyện đó xảy ra khi nào?
– lý do?
– diễn biến?
– kết quả?
Mai Thư