Quy trình tạo văn bản
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Đối với những bạn mới bắt đầu tập tạo văn bản, để có thể tạo được một văn bản tốt cần thực hiện lần lượt các bước sau:
a) Định hướng nói (viết)
Ở bước này cần trả lời chính xác các câu hỏi:
– Nói (viết) cho ai? (đối tượng giao tiếp)
– Nói (viết) để làm gì? (mục đích giao tiếp)
– Nói (viết) về cái gì? {nội dung giao tiếp)
– Nói (viết) như thế nào? {cách giao tiếp)
b) Tìm ý và sắp xếp ý thành bố cục
Sau khi định hướng, cần tìm ý để nói (viết). Nhưng những ý tưởng được tìm thấy đó là những ý tưởng tồn tại riêng lẻ, lẫn lộn. Vì vậy, khi có ý tưởng, người nói (người viết) cần sắp xếp các ý tưởng đó thành một bố cục hợp lý theo đúng những gì đã dự kiến ở bước định hướng.
c) Diễn đạt ý theo bố cục câu, đoạn, bài văn
Nếu bố cục chỉ là cái khung, những đường nét thì ở giai đoạn thể hiện này, cái khung, cái dàn ý đó sẽ được lấp đầy, chi tiết hóa và cụ thể hóa bằng ngôn từ rất rõ ràng.
Các từ, câu… viết và nói cần chính xác, rõ ràng, có mối liên hệ hết sức chặt chẽ, mạch lạc với nhau.
d) Kiểm tra văn bản đã tạo
Đây là bước sửa lỗi mắc phải trong quá trình tạo lập văn bản. Bước này giúp cho việc nói (viết) văn bản hoàn thiện hơn, đảm bảo đạt được mục đích đề ra ở bước định hướng.
2. Văn bản cần đáp ứng các yêu cầu: đúng chính tả, ngữ pháp, ngôn từ chính xác, gần gũi, đảm bảo tính liên kết, mạch lạc, văn bản trong sáng…
II – HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Đầu tiên. Trong cuộc sông, mỗi khi cần trình bày ý kiến, nguyện vọng, trao đổi…, con người có nhu cầu lập (làm, viết) văn bản.
Ví dụ: Khi viết thư cho ai đó, sở dĩ phải viết thư là do một trong hai người (hoặc cả hai) có nhu cầu trao đổi tình cảm, công việc hoặc một vấn đề nào đó mà chủ thể (người viết) hoặc khách thể (người nhận thư) thư) quan tâm.
2. Để tạo một tài liệu, chẳng hạn như một bức thư, bốn yếu tố cần được xác định:
– Viết cho ai?
– Viết để làm gì?
– Viết về cái gì?
– Viết như thế nào?
3. Sau khi đã xác định được 4 yếu tố đó, cần phải sắp xếp các ý (dàn ý): ý nào cần trình bày trước, ý nào cần trình bày sau… sao cho bài trình bày logic và hiệu quả nhất.
4. Chỉ có ý và dàn ý mà không viết ra thì chưa gọi là tạo lập văn bản. Viết văn cần đáp ứng nhiều yêu cầu, bao gồm:
– Đúng ngữ pháp
– Viết đúng ngữ pháp
– Dùng từ chính xác
– Gần với bố cục
– Kết nối
– Có sự mạch lạc
– Lời bài hát rõ ràng
Ngoài ra, đối với văn tự sự cần đáp ứng yêu cầu về một bài văn tự sự hấp dẫn.
5. Để kiểm tra chất lượng của một tài liệu cần dựa vào các tiêu chí nêu tại mục 3 và 4.
III – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Dựa vào việc đã làm (tạo lập văn bản) trong các bài soạn bài để trả lời từng luận điểm của câu hỏi.
2. Báo cáo kinh nghiệm học tập như bạn đã làm là không phù hợp. cần điều chỉnh như sau:
a) Có thể xen kẽ với việc nói về công việc học tập, cần rút kinh nghiệm để người khác tham khảo.
b) Hướng nội dung thuyết trình đến đối tượng chính của bạn là học sinh chứ không phải giáo viên.
3. Để tạo một tài liệu, bạn phải chuẩn bị một dàn bài dưới dạng dàn ý:
a) Dàn bài không phải là một bài văn hoàn chỉnh, cần viết rõ ràng nhưng không nhất thiết phải hoàn chỉnh các câu, đúng ngữ pháp và luôn có sự liên kết chặt chẽ với nhau.
b) Để phân biệt giữa mục lớn và mục nhỏ cần thống nhất hệ thống ký hiệu, ví dụ: I – (hoặc II, III…,) là ý lớn nhất, sau đó là 1. (hoặc 2, 3, 4) …,) là nghĩa nhỏ hơn; thì a) hoặc b), c)…, và các gạch đầu dòng, dấu cộng (+) là những ý nhỏ hơn V. V…
Chính hệ thống ký hiệu này sẽ giúp kiểm soát xem các hạng mục đã đầy đủ và đã được sắp xếp rõ ràng, logic chưa.
4. Nếu thay mặt Enrico viết thư cho bố bày tỏ sự ân hận vì đã có lời lẽ vô lễ với người mẹ kính yêu của mình thì người viết phải thực hiện các bước tạo lập văn bản như mục II đã nêu. – Hướng dẫn tìm hiểu bài trên.
Mai Thư
