Ôn tập về dấu câu (dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than)
Dạy
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Trong phần ôn tập này, học sinh cần nắm vững cách sử dụng ba loại dấu câu đặt cuối câu: dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than. Đối với 3 loại biển báo này, bạn cần biết sử dụng phổ biến Và việc sử dụng ít nhiều linh hoạt. Đặc biệt:
– Cách sử dụng thông thường:
+ dấu chấm đặt ở cuối câu trần thuật (còn được gọi là vấn đề).
+ Dấu chấm hỏi đặt ở cuối câu hỏi (câu hỏi).
+ Dấu chấm than đặt ở cuối câu van xin (câu mệnh lệnh) hoặc ở cuối câu cảm thán (câu cảm).
– Cách sử dụng ít nhiều linh hoạt:
+ Cuối câu mệnh lệnh có dấu chấm. Ví dụ:
Tôi phải giữ sách và quần áo sạch sẽ.
+ Dấu chấm hỏi, dấu chấm than đặt trong ngoặc đơn và đặt ở cuối một ý (hoặc từ) nào đó để biểu thị thái độ hoài nghi hoặc mỉa mai đối với ý (hoặc nội dung của từ đó). Ví dụ:
Trong khi tài sản của doanh nghiệp đang “teo tóp” dần thì tài sản của “đầy tớ” lại phình ra (!?)
2. Khi viết câu trần thuật có chứa bộ phận nghi vấn, do chưa nắm vững bản chất của kiểu câu này nên một số người đã đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu. Ví dụ:.
Hãy cho tôi biết bạn đã học tốt như thế nào trong lớp?
Phần nghi vấn”Bạn giỏi như thế nào trong lớp?” chỉ là một bộ phận của câu mệnh lệnh. Vì vậy, đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu trên là không hợp lý. Dấu hỏi phải được thay bằng dấu chấm.
Các em cần biết các dạng lỗi nêu trên để không mắc phải khi viết.
II. HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Đầu tiên, em đọc lần lượt đoạn văn để nắm được nội dung chung của cả đoạn, làm cơ sở để tách câu. Sau đó, tôi đọc lại nó một cách chậm rãi. Nếu tập hợp từ diễn đạt một ý hoàn chỉnh, trọn vẹn thì tách thành câu và đặt dấu chấm ở cuối tập hợp từ đó. Cụ thể, một khoảng thời gian nên được đặt sau các từ sau:
-… bên bờ sông Lương.
-… đen và xám trần trụi.
-… tới nơi.
-… mái nhà hun khói.
-… mưa bụi trắng xóa.
2. Bạn đọc kỹ đoạn hội thoại, xác định xem câu nào là câu nghi vấn (câu nghi vấn), câu nào không phải câu nghi vấn (ở đây là câu trần thuật). Nếu không phải câu hỏi thì dùng dấu chấm hỏi là sai. Cụ thể, các câu sau đây có dấu chấm hỏi được sử dụng không chính xác:
– Chưa? (Dấu chấm hỏi ở đây phải thay bằng dấu chấm vì câu này là câu tường thuật, không phải câu nghi vấn).
– Nếu bạn đến đó, bạn sẽ hiểu tại sao mọi người thích đến thăm hang động đến vậy? (Dấu hỏi cuối câu phải dùng dấu chấm vì câu này là câu trần thuật)
3. Em đọc chậm 3 câu trong bài, xác định đâu là câu cảm thán hay câu mệnh lệnh rồi đặt dấu chấm than ở cuối câu. Như sau:
– Đầu câu có thể đặt dấu chấm than ở cuối câu, vì đây là câu thể hiện rõ cảm xúc của người viết: Động Phong Nha đúng là “Đệ nhất kỳ quan” của nước ta!
– Câu thứ hai là câu mệnh lệnh (thể hiện qua việc sử dụng các từ ngữ mang ý nghĩa mệnh lệnh như: làm ơn làm ơn) và ít nhiều bộc lộ sắc thái tình cảm. Do đó, bạn có thể sử dụng dấu chấm hoặc dấu chấm than để đặt nó ở cuối câu (Nhưng sử dụng dấu chấm sẽ phù hợp hơn).
– Câu thứ ba là câu trần thuật.
4. Đọc kĩ các câu có dấu ngoặc đơn ở cuối, xác định kiểu câu của từng câu. Trên cơ sở đó, đặt dấu chấm thích hợp ở cuối mỗi câu (Trong 7 câu có 2 câu nghi vấn, 3 câu cảm thán, 2 câu trần thuật). HS tự làm.
Mai Thư
