Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt
Dạy
HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Kiểu câu: nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, khẳng định, phủ định
Đầu tiên. Xác định các kiểu câu trong đoạn văn:
– Câu hỏi 1: Vợ tôi không ác nhưng cô ấy khổ quá.
Nó là câu ghép, ở mệnh đề 1 là dạng phủ định.
– Câu 2: Bản chất tốt đẹp của con người bị che lấp bởi những lo lắng, phiền muộn ích kỷ.
Nó là một tuyên bố duy nhất.
– Câu 3: Tôi biết vậy nên chỉ buồn chứ không giận.
Là câu ghép, ở mệnh đề 2 có vị ngữ phủ định.
2. Chuyển câu 2 trong bài tập trên sang câu nghi vấn, ta được các câu sau:
– Phải chăng bản chất tốt đẹp của con người bị che lấp bởi những lo toan, phiền muộn ích kỷ?
– Bản chất tốt đẹp của con người có thể bị che lấp bởi những lo lắng và buồn phiền ích kỷ?
– Phải chăng bản chất tốt đẹp của con người bị che lấp bởi những lo toan, phiền muộn ích kỷ?
3. Đặt câu cảm thán với các từ: vui, buồn, tốt, đẹp,..,
– Thật là vui!
– Ôi, buồn quá!
– Mát mẻ!
– Đẹp làm sao!
4. Dựa vào hình thức và chức năng của câu, các em có thể tìm đáp án cho bài tập này.
Một) Chúng ta có:
– Câu trần thuật: câu 1, câu 3, câu 6
– Câu mệnh lệnh: câu 4
– Câu nghi vấn: câu 2, câu 5, câu 7
b) Câu nghi vấn được dùng để hỏi: câu hỏi 7
c) Câu nghi vấn không dùng để hỏi: câu 2, câu 5
Hành động nói
Đầu tiên. Hành động nói của các câu đã cho được xác định như sau:
|
STT |
câu đưa ra |
Hành động nói |
|
Đầu tiên |
– Sao em lo lắng quá vậy? |
Thể hiện cảm xúc |
|
2 |
Ông nội còn khỏe lắm, chưa chết đâu mà sợ! |
Hiện tại |
|
3 |
Mày cứ để tiền mà ăn, khi nào mày chết thì ngoan! |
Điều khiển |
|
4 |
Bây giờ chết đói để lại tiền thì có gì sai? |
Hiện tại |
|
5 |
– Không thầy ạ! |
Hiện tại |
|
6 |
Ăn không hết thì chết lấy gì lo? |
Hỏi |
2. Sắp xếp các câu trong bài tập trên vào bảng, ta được:
| STT |
loại câu |
Hành động nói được thực hiện |
Cách sử dụng |
|
Đầu tiên |
tường thuật |
Hiện tại |
Trực tiếp |
|
2 |
nghi ngờ |
Thể hiện cảm xúc |
gián tiếp |
|
3 |
tường thuật |
Hiện tại |
Trực tiếp |
|
4 |
Yêu cầu đó |
lá chắn |
Trực tiếp |
|
5 |
nghi ngờ |
Hiện tại |
gián tiếp |
|
6 |
tường thuật |
Hiện tại |
Trực tiếp |
|
7 |
nghi ngờ |
Hỏi |
Trực tiếp |
3. HS tự làm.
Chọn trật tự từ trong câu
Đầu tiên. Lí do sắp xếp các từ trong câu:
– vừa ngạc nhiên vừa thích thú: hai sự kiện xảy ra cùng lúc, đồng thời; trong kinh ngạc có vui mừng, trong vui mừng có kinh ngạc.
– vừa ngạc nhiên vừa thích thú… về nhà vua: sự việc xảy ra trước thì xếp thứ nhất, sự việc xảy ra sau thì xếp thứ hai.
2 a) Đặt “ý của cha” ở đầu câu thứ hai nhằm liên kết chặt chẽ hơn ý của câu thứ hai với ý ở cuối câu thứ nhất (cụ thể là với “nên cố gắng làm hài lòng cha”).
b) Việc đặt “con người Bác, cuộc đời Bác giản dị biết bao” ở đầu câu nhằm nhấn mạnh vào chủ đề sẽ được đề cập trong nội dung bài nói, bài viết.
3. So sánh hai câu, ta thấy câu (a) giàu giọng điệu hơn vì các dấu ngắt (xác định ở vị trí đặt dấu câu) trong câu này tạo nên sự chuyển đổi thanh điệu theo luật bằng / bát quái: Mà (B) / thổi (T) / quê hương (B). Trong khi đó ở câu (b) là: which (B) / thổi (T) / đánh dấu (T).
Mai Thư
