Quà lúa non: Cốm
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Thạch Lam là bút hiệu của nhà văn Nguyễn Tường Lân (1910 -1942), một nhà văn nổi tiếng, thành viên của nhóm Tự Lực Văn Đoàn. Ông có thành tích về truyện ngắn, là cây bút tinh tế, nhạy cảm.
2. Văn nghị luận là thể loại văn gần với tùy bút về miêu tả và thuyết minh nhưng thiên về biểu cảm, tập trung thể hiện tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ của tác giả trước các hiện tượng, vấn đề của đời sống.
3. Bằng ngòi bút tinh tế, nhạy cảm và tấm lòng trân trọng, tác giả đã ca ngợi thứ quà quê độc đáo mang hương vị dân dã, thuần khiết của tình quê; khám phá nét đẹp văn hóa dân tộc trong những sản phẩm giản dị mà độc đáo.
II – HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Đầu tiên. Bài văn này, như tiêu đề của nó, nói về một món quà của lúa non: com. Để nói về đối tượng đó, tác giả đã sử dụng các phương thức miêu tả, thuyết minh, biểu cảm, nghị luận. Thủ pháp chủ yếu là biểu cảm, bộc lộ cảm xúc của tác giả.
Bài viết này có thể được chia thành 3 phần:
Một) Từ bắt đầu đến kết thúc thuyền rồng: Từ hương cốm gợi nhớ cách làm, cách bán thợ mỏ.
b) Ở cạnh nhu mì: Phát hiện, ngợi ca giá trị của lúa xanh gắn với thuần phong mỹ tục của dân tộc.
c) Còn lại: Bàn về cách thưởng thức cốm, mua cốm một cách có văn hóa
2. Tác giả mở đầu bài bằng cảm nhận về hương lá sen thoang thoảng bên hồ gợi nhớ hương vị thức ăn thanh khiết, thanh tao. Từ đó, tác giả miêu tả những hạt lúa non, chứa đựng những chất tinh khiết quý giá của trời, nguyên liệu làm nên cốm. cảm nhận về hương thơm của lá sen, của màu xanh của cánh đồng, của hương lúa non thơm mát, của hạt gạo thơm sữa quyện với hương của ngàn hoa cỏ… đã tạo nên sức biểu cảm của đoạn văn , ca ngợi sự thanh tao, thuần khiết của cốm.
3. Tác giả nhận xét tập quán dùng hồng và cốm của nhân dân ta là rất phù hợp. Cốm là lễ vật của ruộng. Cốm, quả hồng trở thành vật phẩm dùng trong nghi lễ là có ý nghĩa. Sự hài hòa và tỷ lệ đó được phân tích về màu sắc và mùi vị. Sắc quý, hòa, hương hòa, tương trợ. Đó là một phong tục tốt đẹp.
4. Nhận xét của tác giả thật tinh tế và chính xác. Cốm là món quà vô cùng độc đáo. Nó được làm từ những sản vật gần gũi với vùng quê. Nó như một lễ vật mà ruộng dâng cho con người. Hương vị của cốm là hương vị của gạo, một hương vị dân dã, giản dị và thuần khiết của cỏ cây đồng quê. Cốm không chỉ là một món ăn bình thường. Nó trở thành một món quà, một món quà vô cùng độc đáo. Hơn thế, nó còn gắn liền với phong tục tập quán văn hóa của chúng ta. Bánh Chưng, Bánh Giầy gắn liền với tục thờ cúng tổ tiên và ngày Tết. Và cốm gắn liền với phong tục Tết siêu trong cưới hỏi. Cô ấy ngày càng trở nên đặc biệt hơn.
5. Cái tinh tế trong thưởng thức một thứ quà bình dị thể hiện ở chỗ: ăn cốm là thưởng thức, ăn thong thả nghĩ ngợi mới cảm nhận hết hương thơm, vị ngọt, sự non của lá non, sự dịu dàng. tiết kiệm của các loại thảo mộc. Mua cốm là nâng đỡ, vuốt ve, tôn trọng ơn Chúa và công sức của con người. Mua cốm một cách có văn hóa thì việc thưởng thức sẽ sang và đẹp hơn.
6. Sự tinh tế của Thạch Lam thể hiện rõ trong việc miêu tả và bộc lộ cảm xúc khi hạt lúa kết thành hạt lúa non mang phẩm chất trong sạch, quý giá của đất trời. Từ đó làm cốm. Sự tinh tế còn thể hiện rõ khi tác giả thể hiện cảm xúc của mình về sự hài hòa của quả hồng với cốm về sắc lẫn hương khi được chọn làm vật phẩm dùng trong nghi lễ. Đoạn văn về cách thưởng thức cốm cũng thể hiện khả năng phân tích tình cảm nhẹ nhàng mà sâu sắc của tác giả. Phải là người hiểu biết, tinh tế và nhạy cảm mới thấy được giá trị của món quà giản dị, trong sáng và độc đáo ấy.
III – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Các em có thể học thuộc lòng đoạn đầu, hoặc đoạn văn từ “Cốm là quà riêng” đến “Hồng cốm là tương ngon”.
2. Một số câu thơ. ca dao về cốm:
– Rơm vàng buộc gió
Lá sen gói sóng hồ
Nắng Bến Nghé
Mê mẩn hương lúa mùa thu.
(Nguyễn Vũ Tiềm)
– Cố cứu Cốm Vòng
Kén hồng Bạch Hạc cho lòng ai vui.
(Dân gian)
Mai Thư
