Luyện từ và câu: Dấu ngoặc kép
Dạy
I. NHẬN XÉT
Đầu tiên. Những từ, câu trong ngoặc kép trên là lời của Bác Hồ.
Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu chỗ trích dẫn trực tiếp lời nói của nhân vật.
Nó có thể là:
Một từ hoặc cụm từ: “người lính vâng lệnh quốc gia ra trận”, “người đầy tớ trung thành của nhân dân”.
– Một câu, một đoạn: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào đều có cơm ăn, áo mặc và được học hành”.
2. Trong đoạn văn trên, dấu ngoặc kép được dùng độc lập khi trích dẫn lời dẫn trực tiếp chỉ một từ hoặc một cụm từ. Dấu ngoặc kép được dùng kết hợp với dấu hai chấm khi lời dẫn trực tiếp là cả một câu hoặc một đoạn văn.
3. Trong đoạn thơ trên từ “sàn nhà” được tác giả dùng để chỉ tổ của một con tắc kè nhỏ trên cây. Gọi tổ tắc kè nhỏ “sàn nhà”, Tác giả nhằm làm nổi bật giá trị của cái tổ đó. Dấu ngoặc kép được sử dụng trong trường hợp này để đánh dấu từ “sàn nhà” được dùng với ý nghĩa đặc biệt như vừa nói.
II. GHI NHỚ
|
Đầu tiên. Dấu ngoặc kép thường được dùng để trích dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc người nào đó. Nếu lời nói trực tiếp là một câu đầy đủ hoặc một đoạn văn, dấu hai chấm thường được đặt trước dấu ngoặc kép. 2. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu các từđược sử dụng với một ý nghĩa đặc biệt. |
III. LUYỆN TẬP
1. Trong đoạn văn đã cho, lời nói trực tiếp là:
Một) “Con đã làm gì để giúp mẹ?”
b) “Tôi luôn giúp đỡ mẹ. Tôi quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, tôi giặt khăn tay.”
2. Lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 không được đặt sau dấu gạch đầu dòng. Vì bài làm của giáo viên và câu nói của học sinh không phải là đối thoại trực tiếp.
3. Đặt dấu ngoặc kép vào hai câu:
Một) Tất cả những con ong cùng nhau xây tổ. Đứa nào cũng rất tiết kiệm “vôi vữa”.
b) Khi Trạng Quỳnh thấy có người dâng lên vua một khay đào gọi là đào trường thọ, nàng thản nhiên cầm lấy một quả và ăn. Vua nổi giận ra lệnh chém đầu Quỳnh. Rồi Quỳnh nói:
– Bệ hạ, khi nào thần thấy quả đào gọi là trường thọ, thần liền ăn. Nếu tôi ăn chúng, tôi sẽ sống lâu và tôn thờ nhà vua. Không ngờ, hắn không có nuốt xuống khỏi miệng, ngược lại cắn đến cổ. Vậy xin đại vương đổi tên quả thành “cuộc sống ngắn ngủi” và trừng phạt những kẻ xu nịnh và dâng đào.
Vua nghe vậy cười và tha cho Trạng Quỳnh.
(Truyện dân gian Việt Nam)
trăng sáng
