Tập trung
Dạy
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Lượm là bài thơ được nhà thơ Tố Hữu sáng tác năm 1949, trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
2. Bằng việc kết hợp miêu tả với kể chuyện và bộc lộ cảm xúc, tác giả đã khắc họa hình ảnh Lượm, một cậu bé hồn nhiên, nhanh nhẹn, dũng cảm tham gia giao tiếp. Guom chết như một Gaverod trên thành lũy. Hình ảnh thằng Lượm mãi trong lòng mọi người, mãi mãi với quê hương.
Thể thơ bốn chữ được sử dụng rất điêu luyện để kể chuyện và bộc lộ cảm xúc. Việc sử dụng có chọn lọc các biện pháp nghệ thuật: chi tiết tiêu biểu, sử dụng từ lóng, thay đổi xưng hô, so sánh chính xác, câu hỏi tu từ và điệp ngữ,… đã góp phần tạo nên thành công cho đoạn thơ.
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC – VĂN BẢN HLUU
Đầu tiên. Bài thơ kể và tả câu chuyện theo lời của chú mình. Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ của hai chú cháu tại thành phố Huế vào “ngày đổ máu”, sự hy sinh anh dũng của Lượm khi làm nhiệm vụ và hình ảnh Lượm sẽ sống mãi với thời gian.
Theo đó, bài thơ có thể chia thành ba đoạn.
Đoạn 1: Từ đầu đến cuối tôi sắp đi xa: Họp mặt tại Huế.
Đoạn 2: Tiếp theo Tâm hồn tốt ở giữa: Sự hy sinh anh dũng của Lượm khi đang làm nhiệm vụ liên lạc.
Đoạn 3: Còn lại: Thu sống mãi với non sông đất nước.
2. Hình ảnh Lượm được khắc họa từ khổ thơ thứ hai đến khổ thơ thứ năm.
– Về trang phục: Bao xinh, Calorie la tren san khau. Đó là quân phục của bộ đội liên lạc thời chống Pháp.
Hãy tự hào về công việc của bạn.
– Cử chỉ nhanh: chân mịn màngtinh nghịch, hồn nhiên, Tôi cười, miệng huýt sáog.
– Lời nói tự nhiên, chân thật: Em sẽ liên hệ / Vui mà bác / Ở ga Mang Cá / Ở nhà thích hơn.
Hình ảnh Lượm nhỏ nhắn, tinh nghịch, hồn nhiên, chân chất, rất đáng yêu và quý mến.
Các yếu tố nghệ thuật: điệp từ, so sánh, nhịp điệu đã góp phần khắc họa chính xác, sinh động hình ảnh chú bé liên lạc Lía.
2. Nhà thơ tưởng tượng chuyến công tác cuối cùng của Lượm rất nguy hiểm và khó khăn: mặt trận, đạn bay, nhiệm vụ cấp bách, Lượm rất bình tĩnh vượt qua khó khăn.
Tung hoành khắp chiến trường […]
Chỉ sợ nguy hiểm?
Bọn giặc giết Lượm và đánh đòn ở vùng quê hoang vắng. Gươm rơi như một thiên thần nhỏ:
tôi nằm trên lúa
bông cầm tay
Cơm thơm như sữa
Hồn bay giữa đồng…
Hình ảnh Lượm thật dũng cảm khiến ai cũng yêu mến, khâm phục.
Trong đoạn này có một khổ thơ có cấu trúc đặc biệt gồm một câu (thường mỗi khổ có bốn câu). Đoạn thơ này được chia thành hai dòng (Thế đấy/ Nhặt đi!…). Đặc biệt khổ thơ này thể hiện niềm tiếc thương trước sự hy sinh đột ngột của Lượm.
4. Trong bài thơ, người kể gọi Lượm bằng nhiều tên khác nhau: cháu, cậu, Lượm, đồng chí nhỏ. Tác giả đổi tên vì mối quan hệ giữa tác giả và Lượm vừa là chú cháu, vừa là đồng chí, vừa là nhà thơ, vừa là liệt sĩ. Ở khổ thơ cuối, tác giả gọi Lượm là “thằng bé” vì lúc này Lượm không còn là cháu ruột của tác giả nữa. Lượm đã thuộc về mọi người, mọi nhà, Lượm đã trở thành người lính nhỏ bé hy sinh vì quê hương, đất nước.
Sự đan xen giữa các mối quan hệ ấy càng làm cho tình cảm của tác giả thêm khăng khít và sâu sắc. Bài thơ thật cảm động.
5. Thơ Xin chào, vẫn không? như một câu hỏi thấm thía về sự hi sinh của Lía. Sau câu thơ ấy, tác giả lặp lại hai khổ thơ đầu với hình ảnh chú Lượm hồn nhiên, vui tươi. Việc lặp lại nhằm khẳng định Goblin không chết, Lượm không chết. Trên đây có đoạn thơ nói về sự hóa thân của Lượm:
tôi nằm trên lúa
bông cầm tay
Cơm thơm như sữa
Hồn bay giữa đồng…
Đến đây một lần nữa tác giả khẳng định Lượm sống mãi trong lòng người, sống mãi cùng sông núi, đất nước.
III. HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Khi ngâm thơ chú ý:
Từ Một ngày nào đó Đến cuối bài thơ có tám khổ thơ.
Năm khổ thơ đầu nói về sự hy sinh của Lượm, ba khổ thơ cuối (trong đó có một khổ thơ đặc biệt chỉ có một câu) nói về hình ảnh Lượm sống. Ghi nhớ các sự việc được nêu trong mỗi khổ thơ. Sau đó ghi nhớ các từ ở đầu mỗi khổ thơ: Một ngày…, Thoáng qua…, Con đường quê…, Chợt lóe lên…, Tôi đang nói dối…, Loom…, Boy…, Calo… Cuối cùng, đọc thuộc lòng toàn bộ bài thơ.
2. Đoạn văn được viết bằng văn xuôi.
Sử dụng năm khổ thơ với các sự kiện được mô tả và trình bày trong đó để viết một đoạn văn. Khi viết, cần nói rõ hơn về thái độ, tình cảm của mình trước lòng dũng cảm khi làm nhiệm vụ và sự hi sinh của Lượm.
Mai Thư
