Lời ru em bé lớn trên lưng mẹ
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943 tại làng Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế, trong một gia đình trí thức cách mạng. Ông thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Sáng tác của ông chủ yếu là thơ. Ông từng là Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 2000, ông là Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương.
2. bài thơ Lời ru em bé lớn trên lưng mẹ Được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi đang công tác ở chiến khu miền Tây Thừa Thiên.
3. Bằng ngòi bút tinh tế, nhạy cảm và tấm lòng trân trọng, tác giả ca ngợi người mẹ dân tộc Tà Ôi hết lòng yêu con, yêu làng, yêu bộ đội, yêu nước vì công lao phục vụ kháng chiến.
II – HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Đầu tiên. Bài thơ có ba câu, mỗi câu có hai khổ, mở đầu bằng lời ru của tác giả và kết thúc bằng lời ru của mẹ. Cách lặp, cách ngắt nhịp như vậy tạo nên sự vương vấn, luyến láy của lời ru. Tuy nhiên, mỗi bài hát đều có sự lặp lại nhưng cũng có sự phát triển. Tác giả ru em, mẹ ru em, hai lời ru như quấn lấy em thể hiện tình yêu thương của mẹ, tình yêu thương của mọi người dành cho em, bày tỏ mong ước em mau lớn, khỏe mạnh, trở thành công dân tự do của nước Việt Nam. đất nước độc lập và thống nhất.
2. Người mẹ Tà Ôi vừa ru con ngủ, vừa làm công việc của kháng chiến, của cách mạng. Mẹ vừa ru con vừa giã gạo nuôi bộ đội. Mẹ hát ru con tỉa bắp. Mẹ ru con trong lúc mẹ di lán, băng rừng, trực tiếp đánh giặc Mỹ. Tình thương con luôn gắn liền với tình yêu bộ đội, dân làng và lòng yêu nước. Điều đó đã làm nên sự vĩ đại của người mẹ Tà-ôi, người mẹ Việt Nam.
3. Hai câu thơ có ý so sánh hai mặt trời. Mặt trời của ngô là mặt trời tự nhiên. Còn em Tài là mặt trời của mẹ. Mặt trời mang lại ánh sáng và sức sống cho cây cỏ một cách tự nhiên. Tài là mặt trời của mẹ, mẹ cũng là người cho cô ánh sáng, hy vọng và niềm tin. Mặt trời thiên nhiên ngô đồng cao xa. Còn em Tai của tôi, mặt trời của mẹ ở gần, ngay trên lưng em. Tình yêu của mẹ dành cho con là vô bờ bến. Mẹ cõng mặt trời con trên lưng và làm mọi cách để mặt trời ấy mãi tỏa sáng.
4. Mẹ vừa ru em Tài vừa làm công tác kháng chiến. Tình thương con gắn liền với tình thương chiến sĩ, thương dân làng. Mẹ giã gạo mong con ngủ ngon mơ về hạt gạo trắng cho mẹ. Mẹ tỉa bắp nên mong con mơ thấy hạt bắp nở đều và cho ra mười quả Kalu. Mẹ đang băng rừng, dời lán, mong con ngủ ngon và mơ đất nước thống nhất, con thành người Tự do. Giấc mơ của mẹ trở thành lời ru cho con ngủ, cho con mơ. Tất cả hi vọng, mong ước, mẹ đều dành cho con, mong con mơ những giấc mơ đẹp. Tình yêu và khát vọng của người mẹ ngày càng lớn dần, từ riêng tư đến sẻ chia, từ quê hương đến đất nước.
5. Tình mẹ dành cho con gắn liền với tình quân đội, làng xóm, đất nước. Ước mơ mà mẹ gửi gắm vào con là có gạo nuôi bộ đội, có ruộng ngô cho làng ấm no, đất nước thống nhất, được gặp Bác Hồ. Tình cảm của người mẹ Tà-ôi cũng là tình cảm, nguyện vọng của nhân dân: yêu Tổ quốc, kiên quyết đấu tranh giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước.
III – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Thơ trữ tình có yếu tố tự sự. Những yếu tố tự sự này thể hiện cuộc kháng chiến chống Mỹ gian khổ ở chiến khu Trị – Thiên. mẹ của Ta-o đôi vai gầy lúc địu con, lúc giã gạo; bế con thôi đập ngô trên núi, phát rẫy, chuyển lán, giẫm nát rừng. Những công việc khó khăn ấy phải làm trong hoàn cảnh làng đói, trong hoàn cảnh “Từ trong ra”. nghèo Tôi đi Trường Sơn”. Những yếu tố tự sự này đã phản ánh những khó khăn, gian khổ của đời sống nhân dân; đồng thời thể hiện quyết tâm quyết thắng để giành lấy cuộc sống tự do.
Mai Thư
