Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
Dạy
Trong sáng là một trong những phẩm chất cao quý của tiếng Việt. Phẩm chất đó thể hiện ở ba mặt cơ bản:
– Định mức có quy tắc.
– Không lai tạp, lạm dụng ngôn ngữ khác.
– Phẩm chất văn hóa, lời ăn tiếng nói lịch sự.
LUYỆN TẬP
Gợi ý giải bài tập
Bài tập 1.
Để thấy được sự chính xác trong cách dùng từ của Hoài Thanh và Nguyễn Du, chúng ta cần đặt từ để chỉ ra những nét tiêu biểu trong ngoại hình hay tính cách nhân vật. truyện Kiều đồng thời so sánh, đối chiếu với những từ tương đương, gần nghĩa, từ đồng nghĩa mà những người viết đó đã không sử dụng.
Hai nhà văn đã sử dụng các thuật ngữ sau:
– Trang nghiêm: Rất trung thành
– Thùy Vân: chị tốt
– Hoàn Thư: một người phụ nữ bản lĩnh khác thường, biết diều nhưng khắc nghiệt
– Sự khích lệ: khó chịu
– Từ Hải: CHÀOhiện ra rồi chợt biến mất như một vì sao lạ – Tú Bà: màu da “xám”
– Mã số sinh viên: “người đàn ông chịu đựng”
– Kẻ biến thái: chải chuốt nhẹ nhàng
– Bạc Bá, Bạc Hạnh: thề “vu khống”.
Để thấy độ chính xác của cách dùng từ trên, ta dùng cách sau: Với mỗi từ dùng cho mỗi nhân vật trên, ta có thể nhớ lại những chi tiết tiêu biểu trong truyện Kiều gắn với từng nhân vật đó mà Nguyễn Du đã viết.
Bài tập 2.
Hãy đặt các dấu câu vào những vị trí thích hợp để đảm bảo tính rõ nghĩa cho đoạn văn sau đã bị lược bỏ của Chế Lan Viên:
“Tôi đã nêu ví dụ về một dòng sông. Dòng sông vừa chảy, vừa phải tiếp nhận – trên đường đi của nó – những dòng khác. Dòng chảy của ngôn ngữ cũng vậy – một mặt nó phải giữ bản sắc vốn có của nó, nhưng nó phải không bác bỏ, phủ nhận sự rỉ sét do ngu si mang lại”.
(Chế Lan Viên)
Ghi chú: Có lẽ:
– Thay cho hai dấu gạch ngang ở câu 2 là hai dấu ngoặc đơn.
– Thay dấu gạch ngang ở câu 3 bằng dấu hai chấm.
Bài tập 3.
– Từ Microsoft là tên riêng của một công ty, từ người điều tra Đó là một danh từ tự xưng, vì vậy nó nên giữ nguyên.
Từ tài liệu được thay thế trong tiếng Việt là tài liệu. Từ Tin tặc có thể thay bằng từ Việt – Việt là kẻ xâm nhập bất hợp pháp cho dễ hiểu.
Mai Thư
