Đập đá ở Côn Lôn
Dạy
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Phan Châu Trinh (1872-1926), hiệu là Tây Hồ, hiệu là Hi Mã, sinh tại làng Tây Lộc, huyện Hà Đông (nay là thôn Tây Hồ, xã Tam Phước, huyện Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam). Ông đỗ phó bảng, được bổ làm quan nhỏ nhưng chỉ được một thời gian ngắn lại quan tâm, chuyên tâm vào sự nghiệp cứu nước. Vào những năm đầu thế kỷ XX, Phan Châu Trinh là người đề xướng dân chủ sớm nhất, đòi xóa bỏ chế độ quân chủ ở Việt Nam. Hoạt động cứu nước của Người rất đa dạng, phong phú, sôi nổi ở trong và ngoài nước.
Phan Châu Trinh là người giỏi tranh luận và có tài văn chương. Những bài chính luận của ông rất hùng hồn, đanh thép, những vần thơ trữ tình thấm đẫm tinh thần yêu nước, dân chủ. Công việc chính: Tây Hồ thi tập, Tỉnh quốc hồn ca, Sante thi tập (thơ), người phụ nữ tuyệt vời (thơ dịch),…
2. Bài thơ được sáng tác theo phong cách lãng mạn, thể hiện một hình ảnh người anh hùng cứu nước gan dạ, dũng cảm.
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Đầu tiên. Nhà tù Côn Đảo là nơi thực dân Pháp từng giam cầm, đày ải những người yêu nước ưu tú của ta. Trong môi trường khắc nghiệt, việc đập đá là công việc nặng nhọc mà các tù nhân phải làm.
Bài thơ nói về một người đàn ông có giọng nói cương trực, vượt qua mọi gian khổ với khí phách như một dũng sĩ thần thoại.
2. Ở bốn câu thơ đầu có sự kết hợp giữa miêu tả và biểu cảm, với những hình ảnh mang hai lớp nghĩa (nghĩa thực và nghĩa tượng trưng) tạo nên một bức tượng đài uy nghiêm, hoành tráng tượng trưng cho tư thế, khí thế. chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Một) Lớp nghĩa thực (công việc đập đá) và lớp nghĩa tượng trưng (tư thế kiêu hãnh của người tù yêu nước) hòa quyện vào nhau tạo nên một hình ảnh thơ.
b) Những hình ảnh có hai lớp ý nghĩa:
– làm trai, đứng giữa đất Côn Lôn
– làm tuyết lở núi
– lấy búa, đập nát, năm bảy cọc
– hành động, phá vỡ nó, hàng trăm viên đá
c) Giá trị nghệ thuật của hình ảnh mang hai tầng ý nghĩa:
– Là con trai gắn với quan niệm truyền thống về đấng nam nhi: gánh vác trọng trách lớn, đội trời chân đất, hiên ngang như đinh đóng cột… Nguyễn Công Trứ viết: Chí là con của Nam, Bắc, Đông, Tây – Chí là tranh bốn bể. Đứng giữa đất Côn Lôn: tác giả mượn hình ảnh miêu tả không gian hiện thực của đập đá để nói về tư thế (ở giữa) Dáng vẻ oai phong, lẫm liệt của người tù nô – người anh hùng.
– Những hình ảnh trong ba câu tiếp theo vừa tả thực công việc đập đá vừa gợi tả vóc dáng, sức mạnh phi thường của một dũng sĩ. (làm long trời lở đất, nện búa, đập nát, năm bảy cọc, bắn, đập nát, mấy trăm cục đá).
3. Tác giả bộc lộ trực tiếp cảm xúc, suy nghĩ trong bốn câu thơ cuối.
Một) Thể hiện vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ cách mạng: phong thái hiên ngang, niềm tin và ý chí kiên cường.
b) Tương quan đối lập là cách để tác giả bộc lộ cảm xúc:
– Đối lập giữa thử thách gian khổ trường kỳ với sức bền bỉ, dẻo dai, kiên trung của người lính: tháng ngày, nắng mưa/ Thân người sành sỏi, tấm lòng son sắt.
– Sự đối lập giữa ý chí lớn của người mưu sự nghiệp lớn (vá trời) với gian truân gặp phải khi lỡ bước.
– Bốn câu thơ toát lên tinh thần lạc quan, niềm tin vào chính mình, vào con đường chân chính đã chọn, vẻ đẹp tinh thần này kết hợp với tầm vóc của sức mạnh ở bốn câu thơ trước đã làm tôn lên hình ảnh người anh. hào hùng đến mức của hình tượng sử thi.
III. HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Đọc diễn cảm bài thơ với giọng hùng hồn, khỏe khoắn.
2. Cảm nhận vẻ đẹp hào hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước qua hai bài thơ Bước vào nhà tù Quảng Đông Và Đập đá ở Côn Lôn:
– Cả hai bài thơ đều thể hiện chí khí của những người anh hùng khi lỡ bước. Lời bài hát phần nào nói lên “ý chí” của họ.
– Cả hai bài thơ đều toát lên vẻ đẹp của khí phách anh hùng bất chấp hiểm nguy; đồng thời giữ vững niềm tin vững chắc vào lý tưởng mà mình đã chọn.
Mai Thư
