Đặc điểm của văn nghị luận
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Luận điểm là một ý kiến thể hiện một ý tưởng hoặc quan điểm trong một bài luận tranh luận.
2. Luận cứ là những luận cứ và dẫn chứng làm cơ sở cho lập luận, dẫn đến luận điểm là kết luận của những luận cứ và dẫn chứng đó. Lập luận trả lời các câu hỏi: Vì sao phải lập luận? Ra ngoài để làm gì? Lập luận đó có đáng tin cậy không?
3. Lập luận là cách lựa chọn, sắp xếp và trình bày các luận điểm sao cho chúng tạo thành cơ sở vững chắc cho một lập luận.
II – HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Đầu tiên. trong văn bản Chống nạn mù chữ, luận điểm chính của bài báo là: Chống nạn mù chữ. Lập luận đó được phát biểu dưới hình thức một khẩu hiệu (tên bài báo), và được nêu đầy đủ trong câu: “Mọi người Việt Nam phải hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ của mình, phải có tri thức mới có thể tham gia xây dựng của đất nước, trước hết là biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ.
Lập luận chính đó được phát triển thành các luận điểm cụ thể:
Người đã biết chữ thì dạy cho người chưa biết.
– Ai chưa biết chữ thì cố gắng mà học.
– Phụ nữ cần học hỏi nhiều hơn.
Luận điểm đóng vai trò bày tỏ quan điểm của người viết. Để có sức thuyết phục, lập luận phải rõ ràng, trình bày theo trình tự hợp lí, lôgic và mạch lạc.
2. Lập luận trong bài viết Chống nạn mù chữ Được:
– Chính sách ngu dân của thực dân Pháp đã làm cho phần lớn nhân dân Việt Nam mù chữ, Việt Nam không tiến bộ được.
– Nay ta đã giành được độc lập, phải nhanh chóng nâng cao dân trí để xây dựng đất nước.
Những lập luận trên có vai trò làm sáng tỏ luận điểm, ở đây là câu trả lời cho câu hỏi: Vì sao phải chống nạn mù chữ?
Triển khai các luận điểm đó, tác giả đưa ra hàng loạt ví dụ (luận cứ) để trả lời câu hỏi: Làm thế nào để chống nạn thất học?
Để có sức thuyết phục thì lập luận phải mạch lạc, sinh động.
3. Trình tự lập luận của văn bản Chống nạn mù chữ Được:
– Nêu lý do tại sao phải chống nạn mù chữ;
– Làm gì để chống mù chữ;
– Cách chống mù chữ.
III – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
trong bài Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội:
– Luận điểm của bài viết là: “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội”.
– Lập luận: Có thói quen tốt và có thói quen xấu.
+ Thói quen tốt là: luôn dậy sớm, luôn đúng giờ, giữ lời hứa, luôn đọc sách, v.v.
+ Các thói quen xấu: hút thuốc, mất trật tự, vứt rác bừa bãi…
– Luận điểm: Từ việc phân tích tác hại của những thói hư tật xấu, tác giả nhắc nhở mọi người hãy tạo cho mình những thói quen tốt để tạo nếp sống văn minh cho xã hội.
Mai Thư
