Tiêu chuẩn dùng từ
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
sách giáo khoa văn 7 Có tiêu chuẩn cho việc sử dụng từ. Cụ thể, khi dùng từ cần chú ý:
1. Sử dụng đúng cách phát âm, viết đúng chính tả
– Một số học sinh do ít tiếp xúc với dạng viết của từ (ít đọc sách báo) nên khi nói (viết) đã diễn đạt sai về hình thức âm thanh, hình thức viết của từ.
Ví dụ: Từ lãng mạn được nói (viết) như lãng mạn; từ xuất sắc được nói (viết) như xuất sắcg, tươi sáng, tươi sáng; từ mơ hồ tường mang mác; từ tham quan tường thăm nom…
– Một số học sinh do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương nên viết sai chính tả một số từ. Ví dụ: xúc xắc (viết đúng: sâu); Snghỉ ngơi (nghĩ) ; thanh đầu (dầu); Buôn Ma Thuột (Buôn Ma Thuột)…
Vì vậy, khi dùng từ (nói, viết) ta cần dùng đúng dạng âm, dạng viết của từ.
2. Dùng đúng từ
Học sinh dùng từ sai nghĩa chủ yếu là do không nắm rõ nghĩa của từ, không phân biệt được sắc thái nghĩa, sắc thái biểu cảm, phạm vi sử dụng,… của từ đồng nghĩa, gần nghĩa. Vì vậy, một số em viết câu chưa đúng nghĩa (các từ in đậm) như:
Một) Đó là một món quà nhỏ, nhưng tôi thực sự đánh giá cao nó.
b) Tính tình anh rất hiền lành, nhưng khi ra trận thì vô cùng táo bạo.
c) Một không khí nhộn nhịp bao trùm khắp thành phố.
d) Ngô Thị Tuyến vác hộp đạn gấp đôi thể lực chết cóng trong biển lửa.
3. Dùng từ đúng ngữ pháp
Dùng từ đúng các thuộc tính ngữ pháp của từ là dùng từ phù hợp với đặc điểm từ loại, phù hợp với khả năng kết hợp của từ, khả năng đảm nhận các chức vụ ngữ pháp của từ trong câu. Do đó, những câu như: NỮƯớc gì tôi có thể vẽ một cái gì đó sai hào quang là không thể chấp nhận được, bởi vì ánh sáng tốt là danh từ, không thể làm vị ngữ như tính từ. Nếu bạn muốn sửa câu này, bạn có thể thay thế từ hào quang bằng từ gan dạhoặc từ sáng bóng. Như vậy, sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ là một trong những yêu cầu quan trọng mà học sinh cần chú ý.
4. Dùng từ đúng sắc thái biểu cảm, đúng phong cách
Sắc thái biểu cảm là sắc thái của tình cảm, thái độ… được thể hiện trong lời nói, ẩn chứa trong lời nói. Dùng từ đúng sắc thái biểu cảm, phù hợp với đối tượng giao tiếp, vai giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp… là những yêu cầu quan trọng mà người nói (người nói) phải chú ý. Vì vậy, dùng từ lãnh đạo Trong câu Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị chỉ huy lãnh đạo xâm lược nước ta chưa đáp ứng được yêu cầu trên, bởi từ lãnh đạo mang sắc thái biểu cảm tốt đẹp, tích cực, không phù hợp để nói về kẻ gây hấn. Từ này có thể được thay thế bằng cái đầu.
5. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
Từ ngữ địa phương nếu được sử dụng hợp lý trong văn bản, gợi được không khí, màu sắc địa phương thì có thể được chấp nhận. Nhưng nếu lạm dụng từ địa phương hoặc dùng không đúng chỗ thì không thể chấp nhận được. Do từ ngữ địa phương khó hiểu đối với người vùng khác, hoặc không phù hợp với đặc điểm ngôn ngữ của một số loại văn bản (Ví dụ: trong tác phẩm văn học có thể sử dụng từ ngữ địa phương ở mức độ phù hợp). nhưng trong văn bản hành chính, báo chí… và cả trong bài tập làm văn của học sinh, không nên dùng từ địa phương).
Việc lạm dụng từ Hán Việt trong bất kỳ loại văn bản nào là điều không nên. Bởi vì, nếu dùng nhiều từ Hán Việt sẽ gây khó hiểu cho người đọc, lời văn thiếu rõ ràng.
Mai Thư
