Chữa lỗi về chủ ngữ, vị ngữ (tiếp theo)
Dạy
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Tiết học này tiếp tục giúp các em nắm được các kiểu lỗi về câu: kiểu câu thiếu cả chủ ngữ, vị ngữ; Viết câu thể hiện sai mối quan hệ về ý nghĩa giữa các bộ phận của câu.
– Về lỗi loại thứ nhất, ta thấy những câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ thường là những câu mới chỉ có thành phần phụ trạng ngữ đã được phát triển từ lâu. Người viết đã nhầm tưởng rằng một cụm từ có độ dài nhất định là một câu hoàn chỉnh nên đã đặt dấu chấm ở cuối cụm từ. Như vậy, nguyên nhân chính của lỗi là do người viết không nắm được cấu tạo của câu, không nhận thức được rằng bộ từ viết chỉ là thành phần phụ của câu, câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ. . Cách chữa thông thường cho loại lỗi này là thêm cụm chủ ngữ vào sau trạng ngữ.
– Ở loại lỗi thứ hai (mối quan hệ về ý giữa các bộ phận trong câu không tương thích), ta thấy nguyên nhân chính của lỗi là do người viết thiếu một tư duy logic cần thiết, hay nói cách khác là tư duy không mạch lạc. . , thuyết phục. Bên cạnh đó, còn một nguyên nhân nữa là người viết chưa hiểu hết, chưa hiểu hết nội dung cần diễn đạt trong câu. Cách khắc phục chủ yếu đối với loại câu sai này là thiết lập lại mối quan hệ lôgic, quan hệ ngữ nghĩa giữa các bộ phận trong câu sao cho hợp lí, chặt chẽ về mặt từ ngữ trong câu. Khi sửa nên sắp xếp lại. sắp xếp các từ cho phù hợp và, nếu cần, thay thế một hoặc một vài từ.
II. HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. – Có thể dùng câu nghi vấn để xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu ở bài tập này. Cụ thể, để xác định chủ ngữ, ở câu a và câu b, câu hỏi What? (Ví dụ: Cái gì đổi tên cầu Long Biên?; Cái gì Bạn có nhớ những năm tháng oanh liệt và hào hùng chống đế quốc Mỹ không?); Đối với câu c, sử dụng câu hỏi Ai? (Ví dụ: Ai cảm nhận cây cầu như một chiếc võng đung đưa nhưng vẫn dẻo dai và chắc chắn?).
Để xác định vị ngữ, trong cả 3 câu, có thể dùng câu nghi vấn Làm sao? Làm sao?
– Dựa vào gợi ý trên, HS tự làm.
2. Như đã hướng dẫn làm một số bài tập trong bài 29, ở bài tập này, để tìm chủ ngữ, vị ngữ thích hợp điền vào chỗ trống, học sinh cần dựa vào nội dung của các từ cho sẵn (là trạng thái của từ). ). về thời gian, địa điểm) sao cho phần bổ sung phù hợp về nội dung với phần đã cho. Ví dụ:
– Với trường hợp a, có thể chọn một trong các từ sau điền vào chỗ trống:
+ học sinh đổ xô ra đường.
+ Học sinh nhanh chóng tràn ra đường.
+ Mọi người vội vã rời đi kẻo trời tối.
+ Con đường trước cổng trường đông nghịt người.
…
Các trường hợp còn lại, học sinh tự làm.
3. Để chỉ ra lỗi sai và góp ý cách sửa những câu sai trong bài tập này, trước hết em đọc kỹ từng câu. Khi đọc chú ý trả lời câu hỏi: mỗi câu đã diễn đạt trọn vẹn, đầy đủ ý chưa? Các bạn để ý sẽ thấy ở cả 3 câu chỉ có thành phần phụ trạng ngữ được phát triển kéo dài, không có chủ ngữ, vị ngữ. Cách chữa như đã hướng dẫn ở các bài tập trước, là dựa vào nội dung của thành phần trạng ngữ đã cho, em tìm chủ ngữ, vị ngữ sao cho bộ phận thêm vào tương thích với bộ phận đã cho. Ví dụ:
– Ở câu a, có thể chọn một trong các từ sau để thêm vào:
+ Hai chiếc thuyền đang bơi.
+ Một du thuyền đầy khách đang từ từ rẽ sóng.
+ Một đàn chuột lang đang nổi trên mặt nước.
Hai câu còn lại HS tự làm.
4. Nguyên nhân chính dẫn đến lỗi viết câu trong bài tập này là do mối quan hệ về nghĩa giữa một số bộ phận của câu không tương thích với nhau. Nếu đọc kỹ từng câu (đọc 2, 3 lần) sẽ nhận thấy sự không tương đồng được thể hiện như sau:
– Câu a: Cầu (chủ đề) không thể tiếng còi của dòng sông yên tĩnh (Thuộc tính).
Bài giải: Chuyển câu trên thành câu ghép; Vị ngữ 2 được điều chỉnh thành mệnh đề câu:
Cầu chở xe tải nặng qua sông; Tiếng còi xe vang vọng cả dòng sông yên ả.
– Câu b: Vừa đi học về (trạng từ) xung khắc với Mẹ (chủ thể).
Sửa lại: Chuyển câu này thành câu ghép, điều chỉnh trạng ngữ thành bộ phận câu:
Thủy vừa đi học về, mẹ bảo Thủy ra đón..
– Câu c: Tuấn (chủ đề) không tương thích với nhận được một cây bút mới từ bạn của cô ấy (Thuộc tính).
Sửa lỗi: Sửa vị ngữ cho phù hợp với chủ ngữ:
Khi tôi đến cổng trường, Tuấn gọi tôi và đưa cho tôi một cây bút mới.
Lưu ý: Trong 3 câu trên có thể gợi ý cách giải khác.
Mai Thư
