Sửa lỗi diễn đạt (lỗi logic)
Dạy
HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Phát hiện và sửa lỗi:
Một) Chúng tôi đã giúp đỡ các em học sinh vùng bị lũ lụt quần áo, giày dép và nhiều đồ dùng học tập khác.
Những thứ được liệt kê trong câu này có dạng A và B khác nhau thì A và B phải cùng loại (cùng một nhóm sự vật, hiện tượng) và B có nghĩa khái quát hơn A. Ví dụ: gà, vịt và một số gia cầm khác (gia cầm gồm gà, vịt, ngan, bồ câu,..). Trong câu trên, đồ dùng học tập không cùng nhóm với quần áo, giày dép, cũng không có ý nghĩa chung so với quần áo, giày dép.
Có thể sửa như sau (tuỳ theo nội dung cụ thể của văn bản):
– Chúng ta đã giúp đỡ học sinh vùng lũ quần áo, giày dép và nhiều đồ dùng học tập. (Bỏ nó ra thì đồ dùng học tập trở nên “ngang hàng” với quần áo giày dép trong danh sách).
– Giữ A, sửa B: Chúng tôi đã giúp đỡ học sinh vùng bị lũ lụt quần áo, giày dép và nhiều nhu yếu phẩm hàng ngày khác. (Đồ gia dụng cùng nhóm nghĩa với quần áo, giày dép và có ý nghĩa tổng quát hơn.)
– Giữ B, đúng A: (Học sinh tự làm. Gợi ý: lấy đồ dùng học tập nghĩa chung, bao gồm những thứ cùng nhóm trong mệnh đề trước.)
b) Ở tuổi trẻ nói chung và bóng đá nói riêng, đam mê là yếu tố quan trọng dẫn đến thành công.
Dãy chủ ngữ nêu trong câu này có dạng A nói chung và B nói riêng thì A và B phải cùng loại và A có nghĩa khái quát hơn B. Nhưng ở đây các bạn trẻ không cùng nhóm với nhau. cái bóng, không bao gồm. bóng đá.
Biên tập:
– Giữ A, sửa B: Thanh niên nói chung, sinh viên nói riêng,…
– Giữ B, đúng A: (HS tự làm).
c) Lão Hạc, Bước đường cùng và Ngô Tất Tố đã giúp chúng ta hiểu sâu sắc thân phận người nông dân Việt Nam trước Cách mạng 1945.
Biên tập: Lão Hạc, Bước Cuối Cùng là tác phẩm, còn Ngô Tất Tố là tác giả, ba thứ không cùng loại. Chỉnh sửa bằng cách mang về cùng tác phẩm hoặc cùng tác giả.
d) Bạn muốn trở thành trí thức hay bác sĩ?
Khi có sự lựa chọn A hoặc B thì A và B phải có quan hệ bình đẳng, không bao gồm. Câu trên vi phạm quy tắc đó vì bác sĩ cũng là một loại trí thức.
Cách khắc phục: Nếu giữ nguyên trí tuệ ở bên A, bên B có thể được công nhân, nông dân, thủy thủ, cầu thủ,… ; nếu giữ bác sĩ ở bên B, bên A có thể là giáo viên, nhà báo, kiến trúc sư, v.v.
e) Bài thơ không chỉ đẹp về nghệ thuật mà còn sắc sảo về ngôn từ
Khi trong một mối quan hệ Không chỉ A mà còn B thì A và B phải có quan hệ bình đẳng. Câu trên đã vi phạm nguyên tắc đó vì sắc về lời nói một trong những điều tốt đẹp về nghệ thuật (quan hệ bao hàm).
Cách khắc phục: Thay cặp quan hệ nghệ thuật – ngôn từ bởi một trong các cặp quan hệ tương ứng: nghệ thuật – nội dung, từ – câu, từ – nhịp diệu,…
g) Chỉ còn lại hai người trên sân ga. Một người cao và gầy, người còn lại mặc áo sơ mi ca rô.
Người nói muốn miêu tả ngoại hình của hai người đối lập nhưng không cùng đẳng cấp: dáng người cao gầy, áo ca rô thuộc loại quần áo. Do đó, sự tương phản ít có giá trị phân biệt bởi vì người cao và gầy có thể mặc áo sơ mi ca rô, và người ca rô cũng có thể cao và gầy.
Sửa lại: Thay thế đối lập trên bằng đối lập cùng cấp: cao gầy – lùn béo, sơ mi caro – sơ mi trắng, sơ mi caro xanh – sơ mi vàng…
H) Chị Dậu rất cần cù, chăm chỉ nên rất mực yêu thương chồng con.
Mối quan hệ từ nên được sử dụng cho mối quan hệ nhân quả. Nhưng tôi yêu chồng tôi rất nhiều không phải là kết quả của siêng năng.
Biên tập:
– Thay thế nên bình đẳng Và (quan hệ bình đẳng), bỏ chữ chị thứ hai (để tránh gánh nặng): Chị Dậu rất cần cù, chăm chỉ và hết mực yêu thương chồng con.
– Nếu bạn giữ mối quan hệ từ nên (mối quan hệ nhân quả) thì sửa lại như sau: Chị Dậu cần cù nên vẫn nuôi gia đình vượt qua cảnh nghèo khó.
Tôi) Không phát huy những phẩm chất tốt đẹp của người xưa thì người phụ nữ Việt Nam ngày nay không thể có được những nhiệm vụ vẻ vang và nặng nề đó.
Hai bên Nếu … thì… được dùng để biểu thị mối quan hệ nhân duyên nhưng không thể diễn đạt ở đây mối quan hệ đó vì những đức tính tối tăm không được sinh ra (“có”) nhiệm vụ vinh quang và nặng nề.
Cách khắc phục: Thay thế nhận nhiệm vụ bình đẳng hoàn thành các nhiệm vụ.
k) Hút thuốc lá vừa có hại cho sức khỏe, vừa làm giảm tuổi thọ của con người.
Khi câu thể hiện quan hệ song hành cả A và MẤT thì giữa A và B phải có quan hệ bình đẳng, không bao hàm. Câu trên vi phạm điều đó vì giảm tuổi thọ ý nghĩa ngụ ý có hại cho sức khỏe.
Biên tập:
Hút thuốc vừa hại sức khỏe vừa tốn tiền.
Hút thuốc vừa có hại cho sức khỏe của mình vừa có hại cho sức khỏe của người khác. (Những người hít phải khói thuốc lá cũng bị nhiễm độc như những người hút thuốc.)
2. Học sinh tự tìm lỗi tương tự như lỗi trên trong bài viết của mình và sửa.
Mai Thư
