Cách làm một bài văn biểu cảm
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Để có thể làm tốt bài văn biểu cảm, các em cần biết cách lập dàn ý. Dưới đây là một vài cách lập ý thường gặp trong bài văn biểu cảm.
1. Liên kết hiện tại với tương lai
Đoạn văn của Thép Mới nói về cây tre Việt Nam trên con đường đi tới tương lai của đất nước. Tác giả đã mường tượng, tưởng tượng, liên tưởng đến cảnh ngày mai đất nước ta “sắt thép có thể nhiều hơn tre”. Và cho đến tận bây giờ, tác giả vẫn thấy rằng “trên đường ta đi, lũy tre xanh vẫn rợp bóng Tre vẫn mang câu hát ân tình Tre sẽ tươi thêm và những cửa ải chiến thắng Lũ tre vẫn vươn cao tung bay. Tiếng sáo diều tre bay mãi”. Đây cũng là cách đưa ý vào nội dung bài viết và cũng là cách để người viết bày tỏ tình cảm, cảm xúc của mình đối với đề tài.
Lối suy nghĩ trong đoạn trích này là lối suy nghĩ theo lối liên hệ hiện tại với tương lai.
2. Hồi tưởng về quá khứ và nghĩ về hiện tại
Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường nghĩ về con gà quay đất – món đồ chơi dân dã, gắn bó với tuổi thơ – như một kỷ niệm khó quên trong suốt cuộc đời ông. Tác giả nhớ lại những năm tháng tuổi thơ mê chơi gà chọi đất, đồng thời ngẫm lại hiện tại và nhận ra rằng “đồ chơi trẻ con thời đó rất hấp dẫn vì dễ vỡ”. Chính những món đồ chơi ấy đã đi theo cuộc đời tác giả và trở thành những kỉ vật không thể nào quên, và dường như “những chú gà phá từng con một dọc tuổi thơ tôi mãi mãi để lại trong tôi một tình cảm sâu nặng như một linh hồn”. Cách viết này một mặt nối liền quá khứ với hiện tại, thể hiện sự vận động trong tư tưởng, nhận thức của tác giả; Mặt khác, nó vừa thể hiện tình cảm của người viết đối với đối tượng được trình bày.
Tư duy như vậy được gọi là tư duy theo kiểu liên kết hồi tưởng quá khứ với suy nghĩ về hiện tại.
3. Tưởng tượng tình huống, lời hứa, lời chúc
Tưởng tượng ra tình huống hoặc nêu một mong muốn, ước muốn cũng là một cách để phát biểu ý kiến, bộc lộ cảm xúc trong bài văn biểu cảm.
trong đoạn trích Những trái tim vĩ đại, Nhờ tạo ra một tình huống tưởng tượng, tác giả đã trình bày được hết những tâm tư thầm kín, những tình cảm kính trọng, yêu quý của mình đối với cô giáo. Cũng trong đoạn trích Mũi đất Lũng Cú phía BắcBằng suy nghĩ về hai miền cực Bắc và cực Nam của Tổ quốc, tác giả Nguyễn Tuân đã thể hiện rõ tình yêu Tổ quốc và khát vọng thống nhất đất nước.
Có thể khẳng định rằng, nhờ lối hành văn như vậy mà mạch văn trong bài viết trở nên liên tục, tự nhiên, tránh được sự gượng gạo, gượng ép và việc bộc lộ cảm xúc cũng nhờ đó mà tăng thêm tính chân thật.
II – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
1. Tìm hiểu các chủ đề
Học sinh có thể chọn một trong bốn đề bài trong SGK để viết bài tập làm văn. Khi chọn đề tài cần nghiên cứu kỹ đề tài.
2. Tìm ý, lập dàn ý
Tùy thuộc vào chủ đề mà bạn chọn, bạn sẽ tìm ý tưởng và lập dàn ý để phù hợp với chủ đề đó. Dưới đây là gợi ý cho một vài chủ đề.
* Chủ thể: Cảm nghĩ về vườn nhà.
Một) Khai mạc
Giới thiệu khu vườn để nói về.
b) Thân hình
– Đặc điểm chung của vườn: vị trí vườn lớn hay nhỏ, hàng rào, luống…
– Đặc điểm riêng: trồng loài cây gì, cây cối trong vườn có nét gì độc đáo, điểm nổi bật nhất của khu vườn là gì…
– Mùa màng trong vườn ra sao? Trái cây của bốn mùa là gì?
– Việc chăm sóc khu vườn của tôi và gia đình tôi.
c) Phần kết luận
– Suy nghĩ, cảm xúc của em về khu vườn nhà.
* Chủ thể: Cảm nghĩ về con vật nuôi.
Một) Khai mạc
Giới thiệu về con vật nuôi của em và tình cảm của em đối với con vật đó.
b) Trân trọng,
– Hoàn cảnh xuất hiện các con vật trong gia đình.
– Cuộc sống của con vật trong những ngày đầu trong gia đình.
– Sự gần gũi và quan tâm của tôi với động vật.
– Thái độ, tình cảm của con vật đối với bạn.
– Tình yêu của em đối với động vật.
c) Kết thúc
Suy nghĩ của em về động vật.
Mai Thư
