Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học
Dạy
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN CÓ
Đầu tiên. Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học (bài văn, bài thơ) là trình bày những cảm nhận, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
2. Bài phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học cũng phải có đủ 3 phần:
– mở thẻ: Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm.
– Thân hình: Những cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi lên.
– Phần kết luận: Ấn tượng chung về tác phẩm.
II – HƯỚNG DẪN TÌM BÀI
Một) Bài văn ca dao nói về nỗi nhớ của người bình dân của Nguyên Hồng:
Đêm qua tôi đứng bên bờ ao
Cá lặn trông sao lấp ló.
Buồn khi nhìn thấy một con nhện với tơ
Nhện, nhện, nhện, bạn đang đợi ai?
Buồn khi thấy sự khác biệt vào ngày mai
Tại sao oh tại sao bạn nhớ một ai đó
Đêm nghĩ về dải ngân hà
Đã ba năm kể từ khi Tinh Đấu nắm quyền…
Đá mòn nhưng bụng không mòn
Tào Khê nước chảy còn trơ đá.
b) Tác giả thể hiện cảm xúc của mình bằng cách tưởng tượng ra một con người cụ thể đội khăn đóng, mặc áo dài. Đó là một người quen, ở phương xa đang hướng về quê hương. Tác giả hình dung ra mạng nhện, còn chính con nhện thì nhìn, chơi vơi, ngạc nhiên, thất vọng. Tác giả đã hình dung lại, gợi nhớ về dải ngân hà trong truyện Ngưu Lang, Chức Nữ – nơi có những con người thân quen ngước mắt chờ đợi. Từ dòng sông sao trên trời, đến dòng sông Tào Khê tuy hẹp nhưng cũng thắm thiết lòng người, từ đó liên tưởng đến lòng thủy chung không bao giờ cạn.
II – HƯỚNG DẪN ĐÀO TẠO
Đầu tiên. Hãy chọn một bài hát để nói lên cảm xúc của mình. Lập dàn ý trước. Ví dụ Cảm nhận trong đêm yên tĩnh:
Một) Khai mạc: Giới thiệu bài thơ Lí Bạch, hoàn cảnh liên hệ của nhà văn.
b) Trân trọng,: cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi lên:
– Hoàn cảnh nhìn trăng của tác giả.
– Cảm giác mơ hồ của nhà văn: nhìn ánh trăng thấy như sương.
– Nhìn lên mặt trăng.
– Cúi đầu nhớ quê hương. Quê không chỉ là quê, không chỉ là cảnh, không chỉ là thân.
Nét độc đáo thể hiện ở bài thơ: tác giả viết về chủ đề nhìn trăng nhớ quê.
c) Kết thúc: Ấn tượng chung về tác phẩm. Tình yêu quê hương của nhà văn.
2. Lập dàn ý cho bài văn phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân dịp về nước.
Một)mở thẻ: Vài nét về tác giả Hạ Tri Chương và thơ của ông.
b) Thân bài: cảm xúc, suy nghĩ về những hình ảnh, cảm xúc của tác phẩm:
– Hoàn cảnh sáng tác bài thơ có nét độc đáo, khác với chủ đề vọng trăng hoài cổ của Lý Bạch.
– Sự đối lập của các trạng thái trẻ – già, đi – về; Tác giả thay đổi: tóc mai.
– Một điểm không thay đổi sau bao năm xa quê: giọng quê.
– Gặp trẻ trong làng: gặp nhau mà không biết mặt nhau. Sự xa lạ trên quê hương.
– Đáng thương nhất là những đứa trẻ coi tác giả như người lạ làng. Tiếng cười hồn nhiên của các em khiến những người trở về không khỏi đau lòng.
Chính hoàn cảnh trớ trêu này đã làm nổi bật tình yêu quê hương đất nước qua nỗi ngậm ngùi chua xót ngay từ khi đặt chân đến.
c) Phần kết luận: Cảm nghĩ chung về tác phẩm. Sự đa dạng trong cách thể hiện lòng yêu nước của nhà thơ.
Mai Thư
